GIDA ATIKLARININ ALTERNATİF KULLANIM ALANLARI

Atık su, yağ ve diğer gıda atıklarının sera gazı emisyonuna sebep olarak doğaya zarar verdiğini biliyorsun değil mi? Peki bunun önüne geçmek için sen neler yapıyorsun? Gel, ilhamımız 16 Ekim Dünya Gıda Günü olsun, bu özel günün hikayesinden söz ederek başlayalım, gıda atıklarının alternatif kullanım alanlarına göz atarak yolculuğumuzu tamamlayalım.

 

Dünya Gıda Günü

Dünya Gıda Günü, Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO)’nün kurulduğu tarih olan 16 Ekim 1945’ten beri, dünya üzerindeki yetersiz beslenen ve açlık çeken bireyler ile ilgili farkındalık yaratmak amacıyla her yıl kutlanıyor. Gıda üretimi ile tüketiminin planlı ve bilinçli bir şekilde yapılması gerektiği fikrini yaymayı hedefleyen, tüm insanların güvenilir gıdaya erişiminin sağlanması için çalışmaların yapıldığı Dünya Gıda Günü’nün 2020 teması ise "Büyütelim, Besleyelim; Hep Birlikte Sürdürelim".

Bu yıl dijital ortamda gerçekleşmesi planlanan Dünya Gıda Günü Seramonisi’nde yer almak isterseniz ajandanıza 16 Ekim tarihini not edebilir, etkinlik ile ilgili detaylara buradan ulaşabilirsiniz. Bu etkinlikte sizleri neler mi bekliyor olacak? Çalışmalarını Almanya’daki Bonn Üniversitesi’nde yürüten Profesör Joachim von Braun’un; inovasyon ve biyoekonomi gibi alanlar ile tarımsal gıda sistemlerinin dönüşümü arasındaki ilişkiye odaklandığı dijital bir konu anlatımı ve heyecanla beklenen video mapping gösterimi. Roma’daki Kolezyum’a ışınlanarak, FAO’nun 75. yıldönümü kutlamalarının bir parçası olmaya hazır olun. Bu kutlamaların büyük bir bölümü, pandemi süreci başta olmak üzere, mücadele dolu zamanlarda gıda üretimi, bitkilendirme, hasat toplama ve gıda dağıtımı gibi süreçlerde aktif olarak yer almayı başaran kahramanlara odaklanacak. Bizce kaçmaz!

Gıda Atıklarına Yakından Bakış

 

Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’nün (FAO) açıkladığı bir rapora göre, dünyada üretilen yiyeceklerin yaklaşık %14’ü daha tüketiciye bile ulaşamadan çöpe atılıyor, bunu biliyor muydunuz? Peki ya, yılda 420.000 kişinin kirlenmiş gıda sebebiyle hayatını kaybettiğini? Evet gıda atıkları, diğer atık türleriyle kıyaslandığında her ne kadar gözümüze zararsız görünüyor olsa da, doğa üzerinde sandığımızdan da çok olumsuz etkiye sahip. Ekonomik kayıp bir yana, atık olarak değerlendirilmek durumunda kalan her gıda, doğaya zarar vermekle kalmıyor, dünyanın en büyük sorunlarından biri olan açlık mücadelesini giderek büyütüyor.

Ne mutlu ki, günlük hayatımızda yapacağımız ufak değişikliklerle bile, bu konuda fark yaratmak bizlerin elinde. Nasıl mı? En baştan başlayalım. Hafta başı, mutfak alışverişi zamanı. Bir düşünün, alışverişe aklında hiçbir şey olmadan, bez çantasını kaptığı gibi gidenlerden misiniz; yoksa öncesinde oturup gerçekçi bir liste çıkaranlardan mı? Bu çok önemli. Sebebi, alışverişe elinizde sadık kalacağınız bir ihtiyaç listesiyle gitmenin, alışveriş sırasında sürüklenerek gerekenden fazlasını almanızın önüne geçmesi. Önerimiz, haftanın sonuna doğru, önünüzdeki hafta hangi gün ne yemek pişireceğinizi önceden planlamayı alışkanlık haline getirmeniz ve alışverişe hep, belirlediğiniz yemekler için ihtiyacınız olan malzemeleri almak amacıyla çıkmanız.

Tabii, yemek pişirirken artan ekmek ya da pilav gibi malzemelerin farklı tariflerde değerlendirilmesi, gıda ürünlerinin saklama koşulları, meyve ve sebzelerin sap ya da kabuk gibi bölümlerinin farklı amaçlarla yeniden kullanılması... Sıfır atık bir mutfak yaratmak için yapabileceklerimizin sınırı yok.

Gıda Atıklarının Alternatif Kullanım Alanları

 

_ Öncelikle, yemeklerinizi pişirirken artan malzemeleri yeniden değerlendirmenin yaratıcı yollarını araştırmayı alışkanlık haline getirebilirsiniz. Başlangıç için bizden size birkaç öneri: Aldığınız hafta pişiremediğiniz kerevizi hızlıca salata haline getirebilir, artan ekmekleri kurutup çorbalarınızın üzerine kruton olarak serpebilirsiniz. Kalan peynirleri derin dondurucuda biriktirip börek yaptığınızda iç dolgusu için kullanabilirsiniz, sebzelerin suyunu biriktirerek nefis bir çorba hazırlayabilirsiniz.

Biraz da doğrudan bizlerin günlük hayatında kolayca uygulamayacak olsa da, gıda sektöründe çalışan tanıdıklarıyla paylaşabilecekleri bilgilere geçelim. Aşağıdakileri kendileriyle paylaşabilir, sektörün işleyişi ile ilgili fark yaratmaları için onları teşvik edebilirsiniz.

_ Zeytinyağı üretimi sırasında bazı yan ürünler açığa çıkıyor ve bu yan ürünler örneğin gübre elde etmekte veya aroma maddeleri, organik asitler ya da doğal renk maddelerinin kazanımında kullanılabiliyor.

_ Özellikle makarna yapımında kullanılan buğdayın işlenmesi sırasında ortaya çıkan ve düşük kalitedeki unların birleştirilmesiyle elde edilse de, kendi başına değerli bir atık çeşidi olan irmik altı unuyla tanışın. İrmik altı unu, çavdar ve yulaf gibi ürünlerin gluten miktarını artırmak amacıyla kullanılabiliyor.

_ İşlenen sütlerin ortalama %70 – 90’ını; laktoz, azotlu ve mineral maddelerden meydana gelen peynir altı suyu oluşturuyor. Zengin bir içeriği olan bu atık, toz haline getirilerek bisküvi, çikolata ve dondurma üretiminde kullanılabiliyor.

_ Belki de en şaşırtıcı alternatif kullanım şekline geldi sıra... Gıda atıklarından çevre dostu biyobozunur ambalaj malzemesi üretilebiliyor desek? Sakarya Üniversitesi’nden Eylem Karakuş ve Zehra Ayhan’ın geçtiğimiz yıl yaptığı bir araştırmaya göre; portakal kabuğu, soya proteini, mısır nişastası, nar kabuğu, kaju kabuğu nişastası, limon kabuğu ve patates kabuğu gibi gıda atıklarıyla biyobuzunur özellik taşıyan filmler elde etmek mümkün. Bu filmler, plastiklerle kıyaslandığında yapısal olarak daha zayıf olsalar da, birden fazla atığın birlikte değerlendirilmesi, yapılarını daha güçlü hale getirmek için yeterli.

Gördüğünüz gibi, gıda israfının önüne geçerek herkesin sağlıklı ve güvenilir gıdaya erişimini sağlamak adına katkı sağlamak, eğer istersek mümkün. Öyleyse söz sizde: İstediğiniz değişimi yaratmak için bugün siz neler yapıyorsunuz?

mataramasu.co ürünlerimiz sayesinde sürdürülebilir yaşama bir adım daha yaklaşmanız mümkün! Detoks matara ve bez çantalar ürünleri sayesinde plastik atıklarınızı en aza indirebilirsiniz.

Bu yazımızda sizlere Gıda Atıklarının Alternatif Kullanım Alanları konusundan bahsettik. Bir önceki yazımıza https://www.mataramasu.co/blogs/blog/bir-gun-degil-her-gun-dunya-hayvanlari-koruma-gunu linkinden ulaşabilirsiniz.

Yazan: İrem Bali