Geleceğimiz İçin: Karbon Ayak İzinizi Azaltmanın Yolları

Karbon ayak izi, gün geçtikçe kişilerin bilinçlendiği ve gelecek için oldukça büyük önem taşıyan bir konu. Bu konuyla alakalı yapılan farkındalık çalışmaları artarak devam ediyor. Karbon ayak izi için kısaca üretilen sera gazının, insan faaliyetleri sonucu dünyaya verdiği zararın ölçüsüdür denilebilir.

Karbondioksit cinsinden ölçülen bu değer, büyüyen sanayileşme ile giderek artıyor. Karbon ayak izi hesaplama aşamasında, bu kavramın ikiye ayrıldığı görülüyor. Karbon ayak izi, hem bireysel hem de kurumsal olarak ölçülebiliyor. Kişilere sunulan bu hesaplama hizmetleri ile farkındalık yaratmak ve dünyaya verilen bu zararın aşağı seviyelere çekilmesi hedefleniyor. 

Karbon Ayak İzi Nedir?

Karbon ayak izi nedir sorusuna; kişilerin doğaya ve çevreye bıraktığı hasarın, ölçü ile ifade edildiği bir terim denilebilir. Daha bilimsel bir anlatımla ise karbon ayak izi, kişilerin günlük yaşam şekilleri sebebiyle atmosfere yaydığı sera gazının, karbondioksit cinsinden ölçüsü demek mümkün. Karbon ayak izi hesaplanırken; ulaşım, ısınma, elektrik tüketimi gibi faaliyetler değerlendiriliyor.

Günlük hayatta yeri olan tüm bu faaliyetlerin, sera gazı salınımı yüzdelik olarak farklılık gösteriyor. Bazılarının günlük rutinleri oluşturduğu bu eylemler sonucu atmosferde bulunan, su buharı, karbondioksit, metan ve diazot monoksit gazı miktarı artış gösteriyor. Bu da dünyanın giderek ısınmasına ve verimli yaşantının azalmasına neden oluyor. 

Karbon ayak izi terimi kendi içerisinde birincil ve ikincil olarak ayrılıyor. Birincil karbon ayak izi terimi, doğrudan kişilerin günlük yaşamlarında gerçekleştirdiği eylemlerin dünyaya ve çevreye verdiği zararı ifade etmek için kullanılıyor. İkincil karbon ayak izi ise günlük yaşantıda yer alan bütün ürünlerin, üretim aşamasından yok oluş aşamasına kadar dünyaya saldığı karbondioksit miktarını gösteriyor. Bu konulara şu şekilde örnek verilebilir;

• Kişiler, bir yerden bir yere gitmek için farklı ulaşım araçlarını tercih edebiliyor. Örneğin şehir dışına çıkarken, uçak veya araç kullandığınızda, ulaşım aracının atmosfere verdiği araç birincil karbon ayak izi olarak geçiyor. Bu noktada, araç toplu olarak kullanılmış olsa dahi, yapılan eylem sizin karbon ayak izi ölçünüzü belirliyor. 
• İkincil karbon ayak izi ise yine günlük hayatta kullanılan araçlar için kullanılıyor. Fakat bu kavramların birbirinden ayrıldığı nokta, aracın hangi kısmıyla ilgilendikleri oluyor. İkincil karbon ayak izi, kullanılan aracın üretim aşamasından tüm parçalarının doğada yok olacağı zamana kadar harcadığı tüm kaynakları kapsıyor. 

Olumsuz Etkileri İle Karbon Ayak İzi 

Karbon salınımı, farklı gazların atmosferde asılı kalmasına neden oluyor. Gazların atmosferde asılı kalması ise, hava sirkülasyonunun engellenmesi ve atmosferde gerçekleşen faaliyetlerin gerekli hıza ulaşamaması sonucunu doğuruyor. Bu sebepler doğrultusunda atmosferde, atmosfer özelliklerini bozan radikaller oluşuyor. 

Tüm bu parçalar birleştirildiğinde, karbon salınımının küresel boyutta sorunlar yarattığı görülüyor. Yarattığı en büyük olumsuzluğun ise küresel ısınma olduğu biliniyor.

Karbon salınımının çevreye, insanlara ve küresel ısınmaya etkileri şu şekilde örneklendirilebilir:

• Karbon salınımının yüksek oranlara ulaşması, asidik oluşumunu da artırıyor. Asidik oluşumların artması, yeryüzüne asit yağmurlarının yağmasına neden oluyor. Asit yağmurlarının hem doğaya, hem de insanlara pek çok zararı bulunuyor. Doğaya zararları arasında, toprağın mineral oranının düşmesine neden oluşu bulunuyor. İnsanlara zararları arasında ise, nefes darlığına ve kansere yol açması gibi etkiler bulunuyor. 
• Karbon salınımı, küresel ısınma sürecini hızlandırıcı rol oynuyor. Küresel ısınma ise gündüz ile gece arasındaki sıcaklık farklılığı seviyesinin gün geçtikçe daha fark edilir bir hale gelmesine neden oluyor. Küresel ısınmanın neden olduğu daha birçok olumsuz etki bulunuyor. 
• Buzulların erime hızı, artan karbon salınımı ile doğru oranda bir artış grafiği çiziyor. Buzulların hızlı eriyişi, canlıların yaşamak adına kendilerine uygunluk gösteren habitatlarından ayrılmak zorunda kalmasına neden oluyor. Aynı zamanda buzulların erimesi, dünyadaki su seviyesinin de yükselmesine sebep oluyor. 

Karbon Ayak İzini Artıran Durumlar 

Günlük hayatta yapılan pek çok faaliyet karbon ayak izi artması ile sonuçlanıyor. Karbon ayak izi, bireysel ve kurumsal olmak üzere ikiye ayrılıyor. Pek çok kişi karbon ayak izim ne kadar sorusunun cevabını arıyor. Karbon ayak izini arttıran durumlar hakkında bilinçlenmek, karbon ayak izinin azaltılmasında büyük rol oynuyor.

Bireysel karbon ayak izi, kişilerin günlük yaptığı eylemler sonucu ortaya çıkardığı birincil ve ikincil karbon ayak izlerinden oluşuyor. Bireysel karbon ayak izini oluşturan pek çok farklı unsur bulunuyor. Örneğin;

• Seyahatlere giderken, uçak kullanmak.
• Uzak şehir ve ülkelerden, bulunulan yere yiyecek veya giyecek gibi eşyalar getirtmek. 
• Paketlenmiş ürün kullanımını tercih etmek.
• Elektrik israfı yapmak. 

Tüm bu maddeler, bireysel karbon ayak izinin artmasına neden oluyor. Geri dönüşümü olmayan ürünlerin kullanılması, bireysel karbon ayak izinin, o ürün dünya üzerinden yok olana kadar devam etmesini sağlıyor.

Kurumsal karbon ayak izi, şirketlerin üretim aşamasında kullandığı yöntemlerin dünyaya etkilerinin ölçümünü ifade eden terim. Günümüzde en çok kullanılan enerji kaynağını fosil yakıtlar oluşturuyor. Şirketlerde üretim için kullanılan makine ve cihazlar, bu enerji kaynağı sebebiyle yüksek oranda karbon salınımı gerçekleştiriyor.

Kurumsal karbon ayak izi, izlenen yöntemler ile artabileceği gibi azaltıla da biliyor. Örneğin, SuCo markası minimum düzeyde karbon ayak izine sahip şirketler arasında yer alıyor. Çünkü üretilen ürünlerde, geri dönüştürülmüş materyaller kullanılmaya özen gösteriliyor.

Dünyada yüzyıllar boyu çözünemeyen plastikler yerini, SuCo markasında, doğa dostu materyallere bırakıyor. Örnekte de görüldüğü gibi üretimde kullanılan materyaller ve yöntemler kurumsal karbon ayak izini azaltmada önemli rol oynuyor. 

Karbon Ayak İzi Nasıl Azaltılır?

Karbon ayak izi hakkında, dünyanın her yerinde büyük toplantılar ve insanları bilinçlendirme çalışmaları yapılıyor. Çünkü karbon salınımı konusunda önlem almamak, dünyanın hızla kötüye gitmesine neden oluyor. Yaşanılan dünyanın insanlara daha uzun yıllarca ev sahipliği yapabilmesi için, insanların da dünyanın açtığı kucağa karşılık vermesi gerekiyor. 

Karbon ayak izini azaltmak için pek çok farklı yöntem bulunuyor. Günlük hayattaki alışkanlıkların birkaçının dahi değiştirilmesi, bireysel karbon ayak izinin oldukça düşük seviyelere ulaşmasına olanak tanıyor. Karbon ayak izi azaltma yolları şu şekilde listelenebilir;

1. Yürümek veya Bisiklet Kullanmak

Doğaya verilen zararı azaltmak adına, bisiklet kullanılabilir. Gidilecek yerlere, mesafeye bağlı olarak, yürüyerek veya bisiklet kullanarak gitmeyi tercih etmek, karbon salınımını azaltırken aynı zamanda kişi sağlığına da olumlu etkiler sağlıyor.

  2. Toplu Taşıma Kullanmak

Toplu taşıma araçlarının çalışma sistemleri, belli rotasyonları, içerisindeki kişi sayısına bakmaksızın izlemek üzerine kurulu. O sebeple gidilecek yerlere toplu taşıma aracı kullanarak gidebilir, bu sayede de ekstra kişisel karbon ayak izi oluşumunun önüne geçebilirsiniz.

3. Yerli Ürün Kullanımını Tercih Etmek

Gelişen teknoloji sayesinde, kişiler dünyanın öbür ucundaki ürünlere kolaylıkla sahip olabiliyor. Bu bir avantaj olarak görülse de karbon ayak izinin artmasında büyük bir rol oynuyor. Çünkü ürünlerin elinize ulaşması için, uçaklar veya farklı taşıma araçları kullanılıyor.

Yerli ürünleri tercih ederek, hem ülke ekonomisine destek olabilir hem de karbon ayak izinizi azaltabilirsiniz. Yerli marka olan SuCo, kişilerin farklı ihtiyaçlarına çözüm olan matara gibi ürünler üretiyor. Doğa dostu ürün üretimi politikası izleyen SuCo markası, ürünlerinde geri dönüştürülmüş materyallere yer veriyor. Aynı zamanda uzun vadeli kullanım sunan ürünleri ile atık oluşumunu da azaltıcı rol oynuyor. 

Geleceğimiz için karbon ayak izini azaltmak oldukça önemli. Karbon ayak izini azaltmak için yapılması gereken birçok kolay uygulama bulunuyor. Öncelikle karbon ayak izim ne kadar sorusuna yanıt bulabilirsiniz. Karbon ayak izi hesaplama yöntemleri ile ayak izinizi öğrenebilir, günlük alışkanlıklarınızı değiştirerek fark yaratabilirsiniz.

Önceki yazımızı https://www.mataramasu.co/blogs/blog/koku-yapmayan-suluk-secmenin-saglik-acisindan-avantajlari linkinden okuyabilirsiniz.